Burgers maken zich ernstige zorgen over het effect van staalslakken op hun gezondheid en leefomgeving. Zorgen die ze uiten, worden continu gebagatelliseerd. Langs verschillende wegen ondernemen zij nu juridische actie. Zo concludeerde Stichting Natuurlijk Schoon Eerbeek dat het rechtsoordeel van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in 2017 dat staalslakken een bijproduct vormen en dus als bouwstof kunnen dienen, onjuist is. De stichting geeft een uitgebreide juridische onderbouwing waarom staalslakken niet als bouwstof maar als afvalstof dienen te worden aangemerkt. Eind december vorig jaar maakte het OM bovendien bekend een stortplaats in Eerbeek te gaan vervolgen omdat hun wijze van opslag en toepassing van staalslakken in strijd is met de wet.
Ook in Spijk en omstreken zijn omwonenden het zat: al sinds 2019 ligt daar ruim 670.000 ton staalslak onafgedekt naast de A15. Al in datzelfde jaar toonde onderzoek van Waterschap Rivierenland aan dat het oppervlaktewater rondom dit terrein daardoor sterk verontreinigd werd. De staalslakken waren bedoeld voor de aanleg van een geluidswal. De geluidswal kwam er niet, maar de staalslakken liggen inmiddels al jaren onafgedekt en zonder onderlaag langs de snelweg. Door inklinking zakken de staalslakken verder de bodem in en veroorzaken zo nog meer vervuiling van oppervlakte- en bodemwater. De West-Betuwse raad heeft inmiddels om rijkssteun gevraagd, omdat de geschatte kosten voor het weghalen of saneren in de miljoenen euro’s lopen.
De overheid zou er veel strenger op moeten toezien dat afvalstromen die elders opnieuw als grondstof worden ingezet, voldoen aan milieu- en gezondheidseisen. Ook zouden overheden extra alert moeten zijn als grote vervuilers een extra verdienmodel voor hun afvalstromen creëren en als duurzame toepassing presenteren. Circulariteit en duurzaamheid dienen hand in hand te gaan, niet ten koste van elkaar. Staalslakken zijn een schrijnend voorbeeld van een afvalproduct dat nooit onder het mom van circulaire bouwstof op de markt gebracht had mogen worden.
