Op dit moment heeft Tata Steel een installatie die werkt met ijzererts en steenkool en dat levert een afvalberg van staalslakken op, ook wel de BOF-slak. Staalslak is een steenachtig afvalmateriaal dat spotgoedkoop wordt weggezet in bijvoorbeeld de (wegen)bouw, maar het bevat zware metalen en anderszins giftige stoffen die in bodem en grondwater terecht kunnen komen, wat ernstige risico’s oplevert voor milieu en gezondheid.
In de toekomst wil Tata Steel met aardgas gaan werken in plaats van steenkool en zelf Direct Reduced Iron (ook wel ‘DRI’) maken. Dit DRI willen ze vervolgens in een elektrische oven verwerken, de Electric Arc Furnace, afgekort tot EAF.
Door te kiezen voor de DRI-EAF route, is Tata Steel niet af van de staalslakken. Integendeel; als een EAF gevoed wordt met 100% DRI dan nemen de staalslakken tot 50% toe ten opzichte van de BOF-slak. Als de EAF gevoed wordt met deels schroot, dan nemen de slakken af. Maar dat kan maar voor een deel, men spreekt nu over bijmengen tot 30% met schroot.
Bij de inzet van schroot komt weer een ander probleem om de hoek kijken: het stof dat de EAF produceert. Als er veel schroot wordt gebruikt, bevat het stof heel veel zware metalen, van cadmium tot zink. Tata Steel zal dan een hele goede afzuiginstallatie neer moeten zetten, want anders komt al dat stof weer in Wijk aan Zee terecht en is men nog slechter af dan nu. Om het stof schoon te maken, moet het in speciale ovens verwerkt worden die er bijvoorbeeld de zink weer uithalen. Maar of dat nu in de planning zit, is een groot mysterie.
De EAF-slakken die bij staalproductie met een EAF vrijkomen, zijn veel problematischer dan die van de BOF. Er zit evenzeer calciumoxide (CaO) in, maar de slakken zijn minder basisch. Bovendien zit er meer mangaanoxide (MnO) en chroom(III)oxide (Cr₂O₃) in, waarvan het uitlooggedrag (oplossen in water) niet nader onderzocht is. Deze EAF-slak kan dus niet, zoals BOF-slak, gebruikt worden als grondverbeteraar, vanwege onder andere ook een te laag CaO + MgO-gehalte (magnesiumoxide). Ook het gebruik in de wegenbouw is niet zomaar direct mogelijk.
Dus waar gaan die EAF-slakken straks naartoe? Het zou een uitkomst zijn als staalslakken een circulair product zouden kunnen worden. Maar het is niet verantwoord om te hopen dat het gaandeweg wel opgelost wordt. Dat kan ook nog wel 10 of 20 jaar duren. Tata Steel zou beter eerst het probleem van de slakken kunnen oplossen, voor ze heel veel EAF-slakken gaan produceren. De overheid zou een oplossing moeten eisen, alvorens al dit gevaarlijke afval geproduceerd wordt, anders zijn de afvalbergen niet te overzien.
Zie ook dit artikel in Materials Today Sustainability.
