Begin 2024 beloofde het kabinet de gezondheid van omwonenden van Tata Steel op 1 te zetten. Tot nog toe is deze woordelijke belofte zonder daden gebleven. Voor Tata Steel IJmuiden zelf is de gezondste optie ook de enige optie om te overleven. Die gezonde optie is om snel de vuile ‘voorkant’ te sluiten, halffabricaten in te kopen en om te schakelen naar een elektrische vlamboogoven (EAF).
Nu bestellen om in 2032 schoner te kunnen produceren
De sterk vervuilende Kookgasfabrieken en de meeste sinter- en pelletlijnen kunnen dicht als Tata overstapt op het gebruik van halffabricaten uit landen met goedkope energie. In haar huidige ‘groenstaalplan’ voor 2030 wil Tata echter geen halffabricaten inkopen, maar zelf direct reduced iron (DRI) gaan maken met aardgas in plaats van steenkool, een optie die niet levensvatbaar is. Ook alle concurrenten hebben die optie stopgezet. Zij wachten en/of gaan inkopen in landen waar dit veel goedkoper is. Als je DRI uit het buitenland haalt, dan vervoer je dat in de vorm van hot briquetted iron (HBI). Adviseurs van de overheid geven aan dat er voor 2030 niet genoeg HBI leverbaar is. Dat klopt echter niet. En waarom kunnen concurrenten dat dan wel? Tata zelf spreekt inmiddels al van 2032 voor haar ‘groene’ staal, want de kans dat ze in 2030 klaar zijn met hun eigen plannen is bijzonder klein. Als Tata nu bestelt, dan kunnen fabrieken die nu al HBI gaan maken relatief eenvoudig opschalen en leveren in 2030-2032.
De overbruggingsperiode biedt tijd om een Electric Arc Furnace (EAF, elektrische vlamboogoven) klaar te zetten om van HBI staal te maken in deel 2 van het proces. Je kunt dan debatteren of je één of twee EAFs neerzet. Eén oven is voldoende voor 4 miljoen ton staal, waar de Hoogovens oorspronkelijk voor uitgelegd is. Voor de 7 à 8 miljoen ton staal die Tata Steel nu maakt, zouden twee ovens nodig zijn. Voor de bewoners zou 4 miljoen ton staal beter zijn, want een EAF maakt ook lawaai en heeft andere nadelen.
Sluiten voorkant: gezond voor omwonenden en Tata zelf
Binnen de maatwerkafspraken zou de overheid zo’n EAF best mogelijk kunnen maken. Dit kan de staatsteuntoets doorstaan en zorgt ervoor dat Tata Steel IJmuiden kan overleven, mét steun van de bevolking.
Hopelijk heeft de overheid iets van het RSV-debacle uit de jaren ’80 geleerd en stopt zij geen geld in de lopende zaken van Tata Steel (liquiditeitsproblemen en dergelijke), iets dat ook van de EU niet mag wegens staatssteunregels. Een snelle omschakeling met het grootste deel van de vuile voorkant dicht in 2030 (en dus niet slechts de helft, zoals men nu wil) en dan omschakelen naar de EAF zou echt de gezondheid op één zetten, zoals het kabinet beloofde (maar tot nu toe alleen met de mond beleed). Bovendien is het voor Tata IJmuiden de enige mogelijkheid om te overleven. Zelf DRI maken in de IJmond gaat de overheid te lang onevenredig veel geld kosten, wat de belastingbetaler zal moeten opbrengen. Alle concurrenten van Tata, mogelijke investeerders en Tata Steel UK hebben deze heilloze optie ook al verlaten. De gezondste optie is de beste optie: niet alleen voor omwonenden maar ook voor Tata zelf.
