Vanaf 1 januari 2026 zal het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), dat al vanaf oktober 2023 geleidelijk wordt ingevoerd, volledig in werking treden. Deze Europese verordening moet ervoor zorgen dat de CO2-uitstoot van de productie van goederen die buiten de EU zijn gemaakt aan de grens wordt verrekend. Met het CBAM wil de EU eerlijke concurrentie tussen Europese en niet-Europese bedrijven bevorderen, het zogeheten weglekeffect tegengaan en decarbonisatie versnellen. Geïmporteerde goederen die onder het CBAM vallen zijn o.a. elektriciteit, waterstof, aluminium, ijzer en staal. De Europese staalsector gaat al geruime tijd gebukt onder ‘dumping’ van goedkoop staal uit China en snakt naar eigen zeggen naar hulp uit Brussel, waartoe het CBAM een poging is. Maar Europese maatregelen hebben alleen zin als de EU zich niet in de maling laat nemen door vernuftige greenwashingtechnieken en gunstige labels.
Sjoemelen met sterren
In december 2024 kondigde de Indiase regering aan een nieuw certificatensysteem in te voeren voor staal. Geproduceerd staal met een koolstofvoetafdruk lager dan 2,2 ton CO2 per ton staal wordt beschouwd als ‘groen’ staal en beloond met drie groene sterren. Wanneer staal geproduceerd wordt met minder dan 1,6 ton CO2 per ton staal worden zelfs vijf sterren toegekend. Eind juli 2025 meldde het Indiase nieuwsplatform Rediff dat inmiddels al 39 bedrijven een aanvraag hebben ingediend voor deze groene staalcertificaten. Dat klinkt misschien mooi, maar eigenlijk zijn we getuige van begripsinflatie van ‘groen staal’. De klassieke hoogovenroute levert gemiddeld namelijk staal met een koolstofvoetafdruk van zo’n 2,3 ton CO2 per ton staal. Met een beetje procesoptimalisatie, moderne installaties en slim warmtegebruik kan grijs staal, geproduceerd met kolen, dus al door voor een driesterrenpapiertje. De CO2-voetafdruk van een gemiddelde EAF draaiend op aardgas ligt zo rond de 1,43 ton CO2 per ton staal. Daar mag vanaf nu dus een label met vijf groene sterren op. De timing van dit nieuwe systeem, vlak voordat CBAM volledig in werking treedt, lijkt een doelbewuste poging om ‘vies’ staal alsnog op de Europese markt te brengen. Hopelijk trappen we er niet in.
