In deze tijd van belangrijke geopolitieke verschuivingen, de opkomst van nieuwe grootmachten als China en India en verstoringen in de trans-Atlantische relatie is het niet gek dat er een sterkere roep klinkt om Europese onafhankelijkheid. Het behouden van de staalfabriek zou daaraan kunnen bijdragen of zelfs noodzakelijk zijn. Complete onafhankelijkheid is echter een illusie voor een continent dat nauwelijks grondstoffen bezit. Tata Steels groenstaalplannen veranderen daar niks aan.
Het is een veelgehoord argument in het debat rondom Tata Steel IJmuiden: het behouden van de fabriek in IJmuiden zou noodzakelijk zijn voor het waarborgen van of zelfs bevorderen van de Nederlandse (en Europese) strategische autonomie. In haar ‘Position Paper’ t.b.v. de Rondetafelgesprekken van de Maatwerkafspraken van 17 april 2024 schrijft Tata Steel dan ook “Een vitaal verduurzaamd staalbedrijf (..) in Nederland draagt ook bij aan meer strategische autonomie, waardoor Europa kwetsbare afhankelijkheden van derde landen vermindert.” Dit argument houdt geen stand, want in de Nederlandse bodem zitten weinig tot geen kritieke grondstoffen, en ook in de rest van Europa zijn deze grondstoffen schaars. We hebben eigenlijk alleen zout.
Nederlandse industrie is sterk afhankelijk van import
Voor zo’n klein land heeft Nederland relatief veel industrie met vijf grote industrieclusters en een verspreid zesde cluster. Dat maakt dat we voor praktisch al onze industriële processen sterk afhankelijk zijn van de import van de benodigde grondstoffen van andere landen. Dat geldt ook zeker voor de staalindustrie.
Tata Steel IJmuiden gebruikt 12 verschillende typen ijzerertsen die van verschillende plekken op de wereld komen. Exacte cijfers over de precieze herkomst van deze ertsen zijn moeilijk te verkrijgen, maar in 2020 importeerde Nederland in ieder geval zo’n 3,2 miljard kilo ijzererts uit Brazilië.
Onlangs bevestigde Tata Steel bovendien nieuwe mijnprojecten in India die het bedrijf langdurige aanvoerzekerheid moeten bieden. Tata Steel haalt haar ‘cokes’ vooral uit kolenmijnen in Duitsland, de VS en Australië. Kortom, alle ingrediënten die nodig zijn voor het staalproces komen nu zeker niet van Nederlandse bodem en met een gebrek aan eigen ijzerertsen zal van volledige strategische autonomie nooit sprake zijn.
