Tata Steel IJmuiden gebruikt nu nog steenkool om ijzer uit ijzererts te halen: een methode die ernstig vervuilend voor de omgeving en zeer belastend voor het klimaat is. Na toenemende druk vanuit politiek en de lokale omgeving heeft Tata Steel een vergroeningsplan gepresenteerd. Deskundigen zijn kritisch over hoe groen dit plan daadwerkelijk is.
Van steenkool naar aardgas
Het plan van Tata Steel is om voor 40% te vergroenen in 2030 door van steenkool over te stappen op aardgas. Hiervoor is ongeveer 100.000 m³ aardgas nodig per uur. Tata Steel zal dit aardgas veelal in vloeibare vorm (LNG) importeren uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Om het gas vloeibaar te maken is veel energie nodig en dan moet het nog verscheept worden. Volgens onderzoekers is productie en transport van LNG van de VS naar Europa voor een energiecentrale per saldo bijna even schadelijk als een centrale op steenkool en soms zelfs schadelijker. Het lijkt aannemelijk dat ook voor een staalfabriek het gebruik van vloeibaar aardgas minder gunstig is dan gedacht.
Wat is eigenlijk echt ‘groen’ staal?
IJzer kan uit ijzererts worden gehaald via een chemische reactie met steenkool. Om dit op een ‘groene’ manier te doen, gebruik je groene waterstof in plaats van steenkool. Groene waterstof wordt met elektrolyse uit water gemaakt met behulp van groene energie (water (H₂O) wordt gesplitst in H₂ (waterstof) en O (zuurstof)). Op dit moment kost dat nog tussen de 9 en 11 euro per kilo in Nederland. Tata Steel zal pas overgaan op groene waterstof als de prijs rond de 2 euro per kilo ligt, zoals ook concurrent ArcelorMittal al verklaarde. En het is niet alleen de vraag wanneer, maar zelfs óf dit prijspunt hier zal worden bereikt. Voorlopig niet in ieder geval, dus Tata’s staal wordt niet groen.
Plan Tata: meer grijs dan groen
In haar eigen ‘groen’-staalplan zet Tata Steel in op het gebruik van aardgas voor het maken van waterstof. Het gebruik van aardgas levert CO₂-uitstoot op. De waterstof uit aardgas is daarom niet groen, maar grijs. Deze grijze waterstof kan ‘blauwe’ waterstof genoemd worden als de CO₂ die bij de productie vrijkomt, opgevangen wordt en onder de zeebodem wordt gestopt (CCS of Carbon Capture and Storage). Tata Steel heeft nog geen plannen om de CO₂-uitstoot volledig onder de grond te stoppen. De ‘vergroening’ die Tata Steel voorstelt, is dus op zijn best ‘verblauwgrijzing’ te noemen – en dan alleen als er daadwerkelijk CO₂ wordt opgeslagen.
